نوزادان نارس و راه پیش گیری از عفونت های زمستانی

نوزادان نارس و راه پیش گیری از عفونت های زمستانی مستر لمون: علم پزشکی و داروسازی به کمک نوزادان نارسی برآمده که برای زنده ماندن، با همه چالش ها دست و پنجه نرم کرده اند.


خبرگزاری مهر - گروه سلامت: زمانی که هوا سرد می شود، ویروس هایی که موجب عفونت تنفسی می شوند مخصوصاً در اطفال تشدید پیدا می کند. و احتمال سرماخوردگی در افراد مختلف را بالا می برد. همین طور این مساله را نیز باید درنظر داشت که ما یک زندگی شهری، هوای به شدت آلوده، بارندگی بسیار کم و خشکی هوا را داریم که همین موارد احتمال سرماخوردگی در این فصل مخصوصاً در نوزادان بالا می برد. در همین جهت گفتگویی پریسا محققی، فوق تخصص نوزادان دانشگاه علوم پزشکی ایران و عضو پیوسته انجمن علمی پزشکان نوزادان ایران داشتیم. در ابتدای گفتگو لطفاً راجع به نوزادان نارس و این که بطور کلی به کدام نوزادان، نارس گفته می شود و انواع نوزادان نارس توضیح دهید نوزادانی که زودتر از ۳۷ تا ۴۰ هفتگی به دنیا می آیند به عنوان نوزادان نارس شناخته می شوند که به دسته های مختلفی تقسیم می شوند: ممکنست این نوزادان در اواخر دوره نارسی حدود ۳۴ الی ۳۶ هفته به دنیا بیایند، یا متوسط نارس در حدود ۲۸ تا ۳۴ هفتگی، و یا بسیار نارس باشند که کمتر از ۲۸ هفته حاملگی از سنشان گذشته باشد. وزن اغلب نوزادان بسیار نارس در هنگام تولد کمتر از یک کیلو است و گرفتار مشکلات مختلفی پس از تولد خواهند بود چونکه باید ۱۲ هفته یا سه ماه را در داخل رحم طی می کردند ولی به دلیلهای مختلف مانند مشکلات مادری، جفتی، جنین و… زودتر از موعد متولد شده اند و مقداری از رشدی که باید در مدت این سه ماه داخل رحم طی می کردند باید در خارج از رحم و در بیمارستان بگذرانند. هر چه نوزاد زودتر به دنیا آمده باشند و وزن تولد کمتری داشته باشد با مشکلات بیشتری پس از تولد روبه رو می شود، یکی از شایع ترین این مشکلات، مشکلات تنفسی است که موجب می شود نوزاد در ایام اول تولد نیاز به امکاناتی مانند دستگاه های خاص، دستگاه تهویه مصنوعی یا مکانیکی، ونتیلاتور و دارو داشته باشد، اغلب این نوزادان آنتی بیوتیک دریافت می کنند و اگر خوش شانس باشد پس از چند روز از اکسیژن جدا شده اما مشکلات دیگر نارسی همچون تغذیه، رشد، مشکلات گوارشی، عفونت را تجربه می کنند.
دسته ای از نوزاد خیلی نارس ممکنست اصلاً قادر نباشند از اکسیژن جدا شوند و تا حدود یک ماهگی همچنان نیاز به اکسیژن یا حتی نیاز به تهویه مکانیکی داشته باشند که این دسته از نوزادان به عنوان بیماری مزمن ریه یا BPD تعریف می شوند.
نوزادی که زودتر از موعد مقرر به دنیا آمده و در حدود ۲۸ روزگی پس از تولد است و هنوز وابستگی به اکسیژن دارد، مشکلات شدیدتر نارسی را تجربه می کند و حتی در آینده نیز گرفتار مشکلات تنفسی خواهد شد. به سبب اینکه راه های هوایی حساسی دارند در زمان دویدن، قرار گرفتن در محیط آلوده و یا عفونت های تنفسی با مشکلات شدیدتری روبرو می شوند. نوزادی که با همه چالش ها زنده می ماند و از بیمارستان ترخیص می شود، خانواده اش با مشکلات بسیاری روبه رو است. این نوزادان اغلب به دریافت مراقبت های ویژه ای نیاز دارند، ممکنست به کار درمانی، معاینات دوره ای چشم، گوش، معاینات اختلالات حرکتی برای راه رفتن، نشستن و… احتیاج داشته باشند. عفونت های زمستانی چه خطراتی ممکنست برای نوزادان نارس به همراه داشته باشد؟ یکی از این عفونت هایی که در زمستان چالش برانگیز است به عنوان Respiratory Syncytial Virus یا RSV شناخته می شود، که در همه سنین موجب مشکلات تنفسی می شود
در افراد بزرگسال و افرادی که سیستم دفاعی خوبی دارند و در خردسالان بالای یک سال به طور معمول به صورت سرماخوردگی ساده است، در خردسالان زیر یک سال ممکنست علاوه بر علایم عفونت تنفسی فوقانی مقداری هم از قسمت های تحتانی دستگاه تنفس درگیر شود که این افراد سرفه های خشک تر و درگیری ریه جدی تری دارند و ما تشخیص Bronchiolitis (برون شیولیت) را برای این بیماران درنظر می گیریم. اغلب این خردسالان موفق می شوند پس از چند روز عفونت را مهار کنند و مشکل حادی برایشان پیش نمی آید. با توجه به توضیحاتی که راجع به سنسیشیال تنفسی (RSV) و مخاطراتی که این عفونت برای نوزادان نارس یا دارای بیماریهای زمینه ای دارد، لطفاً توضیح بفرمائید که فراوانی و شیوع آن در نوزادان در سطح جهان و ایران چگونه است و چه آماری از عوارض جدی ناشی از آن وجود دارد؟ در کل جهان ۳۳ میلیون عفونت ناشی از RSV در فصول سرد سال گزارش شده که حدود سه و نیم میلیون از این افراد که اغلب خردسالان هستند در بیمارستان بستری می شوند و بالاتر از صد هزار مرگ سالیانه ناشی از عفونت RSV در سرتاسر دنیا گزارش شده است که ۹۵ درصد این موارد در کشورهایی با اقتصاد متوسط و پایین است. در ایران با وجود این که مطالعات گسترده ای در مورد آن وجود ندارد، در ایران بین ۱۸ تا ۲۵ درصد موارد بستری بیمارستانی در فصول سرد سال ناشی از عفونت های تنفسی مربوط به RSV گزارش شده است.
چه عواملی باعت می شود که نوزادان پرخطر بیشتر در معرض خطر عفونت های شدید ناشی از RSV باشند؟ این نوزادان چون زودتر از موعد به دنیا آمده اند مواد دفاعی مورد نیاز را از مادر دریافت نکرده اند، مواد دفاعی همان آنتی بادی هایی هستند که به طور معمول بوسیله جفت در سه ماهه سوم از مادر به جنین منتقل می شود و این نوزادان چون زودتر از سه ماه سوم و به دنیا آمده اند اغلب مواد دفاعی را به دست نمی آورند و سیستم دفاعی شأن ناقص تر از معمول است، تعدادی از عفونت ها در این نوزادان شدیدتر و شایع تر خواهد بود. اگر این نوزاد نارس بوده و یا مشکلات تنفسی دراز مدت BPD داشته باشد خطر این که در بستری ناشی از RSV گرفتار نارسایی تنفسی شود و نیاز به تهویه مکانیکی مجدد و طولانی مدت داشته باشد بسیار بیشتر می شود و درصدی از این موارد ممکنست حتی منجر به فوت نوزاد شود؛ هر چه نوزاد وزن کمتری داشته باشد و این مشکلات پیش بیاید خطر بیشتری متوجه او می شود. همین طور هر نوبت بستری در ICU هزینه های سنگین برای خانواده و سیستم سلامت شمرده می شود. در ضمن سالیان متمادی که با نوزادان کار کرده ام در ضمن زمستان نوزادان نارس از بیمارستان مرخص شده بودند که با امید و آرزو وارد خانه شدند و بعد گذشت یکی دو ماه از زمان ترخیص در معرض تماس با RSV در فصل سرد سال قرار گرفته بودند و این نوزادان باردیگر بستری شدند و متأسفانه برخی از این نوزادان فوت کرده اند که این برای خانواده خیلی دشوارتر از مرگ نوزاد در ایام اول تولد است چونکه دوران سخت را در بیمارستان گذرانده اند نوزاد بزرگ و از دستگاه خارج شده در آغوش مادر بوده وابستگی و شناخت به وجود آمده و او مجدداً بستری می شود و ممکنست حتی منجر به مرگ کودک شود. پیشگیری از RSV در نوزادان چگونه ممکن است و نقش درمان های حمایتی و داروهای موجود چیست؟ تا امسال در ایران امکاناتی برای پیش گیری از RSV در اختیار نداشتیم، همین طور درمان مؤثر دارویی برای آن همانند داروی ضد ویروسی که برای آنفلوآنزا وجود دارد تولید نشده، از طرفی واکسن مؤثری برای RSV هم تا چند سال قبل وجود نداشت، حدود ۲۰ سال قبل واکسنی برای آن طراحی شد، که متأسفانه کودکانی که این واکسن را دریافت نمودند حتی شدت بیماری شأن بعد از آن که در معرض عفونت واقعی قرار گرفتند افزوده شد و این واکسن به سرعت از بازار جمع آوری شد. حدود اواسط دوران کرونا مطالعات بیشتری در مورد واکسن RSV در بزرگسالان انجام شد و در سال ۲۰۲۳ سه واکسن برای جلوگیری از آن تاییدیه های لازم را دریافت نمودند که هر سه مورد فقط در بزرگسالان مورد تأیید هستند. دو مورد از واکسن های مورد تأیید که تولید کارخانه های مختلفی هستند در افراد بالای ۶۰ سال مجوز مصرف دریافت نمودند. در آمریکا و کشورهای اروپایی سفارش می شود که افراد بالای ۷۰ سال حتما واکسن را دریافت نمایند و افراد بالای ۶۰ سالی که دچار بیماریهای زمینه ای مانند دیابت و یا مشکلات قلبی و عروقی هستند.
به سبب ایپیدمی RSV در کشورهای غربی در سالهای اخیر که منجر به بستری افراد بزرگسال شد پیشنهاد واکسیناسیون بزرگسالان ارائه شد. تجربه واکسیناسیون مادران حامله را با واکسن کزار، دیفتری و حتی آنفلوانزا در ضمن سالیان گذشته داشته ایم، مادری که در ضمن حاملگی واکسن دریافت می کند سطح آنتی بادی اش بیشتر می شود و به نوزاد منتقل می شود و نوزاد پس از تولد تا مدتی ایمن تلقی می شود. پیشنهاد شده اگر در اواخر تابستان مادر حامله (بین ۳۲ تا ۳۶ هفته بارداری) واکسن دریافت کند احتمال ابتلای نوزاد به RSV کاهش پیدا می کند. این واکسیناسیون برای نوزادان خیلی نارس کاربردی ندارد چونکه مادر فرصت واکسیناسیون نداشته و حتی اگر واکسن دریافت کند باز ممکنست آنتی بادی به مقدار کافی از جفت عبور نکرده باشد، بدین سبب کاربرد این واکسیناسیون عمدتا در کودکانی است که در موعد مقرر متولد شده اند، و باز هم مشکل نوزاد نارس با RSV باقی می ماند. در کل دنیا از سال ۱۹۹۸ آنتی بادی مونوکلونال که ایمنی غیرفعال (passive) شمرده می شود با نام ژنریک Palivizumab و نام تجاری SYNAGIS در دسترس قرار گرفته که سفارش شده به نوزادانی که در معرض خطر تلقی می شوند تجویز شود. در دستورالعمل های مختلف دنیا مصرف منوکلونال آنتی بادی در این نوزادان در معرض خطر در اشکال مختلفی سفارش شده است. در نخستین دستورالعملی که آمریکا در سال ۱۹۹۸ منتشر کرد، نوزادانی که زیر ۳۵ هفته متولد شده اند به عنوان نوزادان در معرض خطر تلقی شده اند و تا یک سال این نوزادان ممکنست در معرض ابتلای شدید باشند و برای این نوزادان باید مونوکلنال آنتی بادی تجویز شود. در ۲۰۱۴ این دستورالعمل تغییر نمود و گروه نوزادان در آن محدودتر شد. از آن جایی که ممکنست شیرخواران بالای ۲۹ هفته در صورت ابتلاء گرفتار عوارض جدی نشوند، می توانیم این نوزادان را به شیرخواران با سن حاملگی ۲۹ هفته و کمتر متولد شده تقسیم نماییم، هم اکنون آمریکا از این دستورالعمل پیروی می کند. در کشورمان با شروع فصل سرد امسال مونوکلونال آنتی بادی Palivizumab در دسترس قرار گرفته و دستورالعملی برای راهنمایی خدمت استفاده از این دارو توسط گروهی از همکاران در اداره تدوین استانداردهای وزارت بهداشت نگارش شده و در این دستورالعمل تاکید اصلی بر این است که نوزادان که کمتر از ۲۹ هفته حاملگی (تا پایان ۲۸) متولد شده اند و وارد نخستین دوره فصل سرد که در ایران از ۱۵ مهر تا ۱۵ اسفند است، از آن بهره گیرند. بهتر است نخستین نوبت دریافت دارو پیش از ترخیص نوزاد از بیمارستان تجویز شود و تا ۱۵ اسفند هر یک ماه نوبت های بعدی دارو حداکثر ۵ نوبت دریافت شود. برای مونوکلونال آنتی بادی Palivizumab عوارض جدی مطرح نیست، با اینحال مانند هر داروی دیگری ممکنست در محل تزریق موجب تب شود، ممکنست در محل تزریق قرمزی و عوارض خفیف دارویی ایجاد شود.
بیمه ها چه کمک و خدماتی درباب این بیماری ارائه می دهند؟ مسئله قیمت دارو، همیشه موضوع حائز اهمیتی است. در کشور ما، با وجود این که قیمت دارو نسبت به کشورهای غربی بسیار کمتر است اما نسبت به بودجه خانواده های ایران ممکنست قیمت گرانی محسوب شود و نیازمند این است که این دارو در نظام بیمه ای کشور گنجانده شود. البته بطور قطع مسئولین به این مساله توجه دارند که از نظر مقرون به صرفه بودن دارو بطور قطع به سود خانواده و بیمه ها خواهد بود چونکه اگر شیرخواری مبتلا و بستری بیمارستانی شود هزینه های بستری سنگیین تر از این است که دارو را دریافت کند. علاوه بر این که انتقالش از یک شیرخوار به شیرخوار دیگر ممکنست در خود بیمارستان اتفاق بیفتد و به این علت ممکنست اپیدمی داخل بیمارستانی از عفونت ایجاد شود و بطور قطع مانند هر موضوع دیگری پیشگیری ارزان تر از درمان است. چه سفارش هایی برای والدین نوزادان پرخطر دارید تا بتوانند از عفونت های RSV پیشگیری کنند؟ قبلاً تنها پیشنهادمان برای خانواده این نوزادان این بود که اگر کودک دیگری در خانه دارند نام او را در مهد کودک ثبت نام نکنند که عفونت به خانه وارد نشود و هم چنین نوزاد با شیر مادر تغذیه شود که مواد دفاعی بوسیله شیر مادر به او منتقل شود و در محیط خانه فرد سیگاری حضور نداشته باشد چونکه هر چه قدر محیط خانه آلوده تر باشد امکان ابتلاء به ویروس ها همچون RSV بیشتر می شود. تشخیص RSV در ایران با توجه به این که امکان درمان و پیشگیری وجود ندارد هم اکنون محدود است گر چه برای تشخیص می توان از تست سواب تشخیصی نازوفروژینال با PCR مانند کرونا بهره برد اما آزمایش گران قیمتی است و شاید در برخی از مراکز هم موجود نباشد. سفارش این است که چون این نوزادان گروه پرخطری از شیرخواران هستند تجویز در محل هایی صورت گیرد که امکان برخورد با شوک برای کودک وجود داشته باشد و از تجویز در مراکزی که امکان هیچ مراقبتی وجود ندارد پرهیز شود. نکته پایانی که حائز اهمیت می باشد این است که دارو با واکسیناسیون معمول نوزادان تداخلی ندارد و اگر دارو تزریق شود نوزاد می تواند وارد برنامه عمومی واکسیناسیون شود و اقدام خاصی نیاز نیست.


منبع:

1403/09/13
14:18:37
5.0 / 5
8
تگهای خبر: برنامه , بیماری , بیمه , پزشك
مطلب مسترلمون را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۵ بعلاوه ۱
مستر لمون

مستر لمون


مستر لمون یا آقای لیمو : همه چیز درمورد غذا و فست فود



mrlemon.ir - حقوق مادی و معنوی سایت مستر لمون محفوظ است