گزارش كمیسیون اصل نود درباره واكسن كرونا:

مردم به تولیدات شركتهای بزرگ داروسازی همچون فایزر بی اعتماد هستند

به گزارش مستر لمون کمیسیون اصل نود مجلس در گزارشی با اشاره به اینکه مردم به تولیدات شرکتهای بزرگ داروسازی همچون فایزر بی اعتماد هستند، بر لزوم تلاش حداکثری دولت برای تأمین واکسن از منابع مطمئن با اولویت منابع داخلی تصریح کرد و اظهار داشت: سیاسی کاری جریانات می تواند پروژه تولید واکسن داخلی که ظرفیت افزایش انسجام اجتماعی و خودباوری ملی را دارد، به گسلی سیاسی-اجتماعی تبدیل نموده و فرصتی را به تهدید تبدیل کند.

به گزارش مستر لمون به نقل از ایسنا، علی خضریان در جلسه علنی بامداد امروز (سه شنبه) مجلس، متن گزارش کمیسیون اصل نود مجلس درباره واکسن کرونا را به این شرح قرائت کرد:
«بسم الله الرحمن الرحیم
بیماری کرونا از آذر 1398 (دسامبر 2019) در جهان همه گیر شد و تا 23 دیماه 1399(12 ژانویه 2021) بیشتر از 91 میلیون و چهارصد هزار مورد مبتلا شدن در جهان گزارش شده که بالغ بر یک میلیون و 955 هزار مورد از آنها جان خویش را از دست داده اند. کووید نوزده بعنوان جدید ترین بیماری فراگیر در وسعت جهانی، خسارت های جبران ناپذیری بر انسان و حیات اجتماعی و اقتصادی او وارد کرده است. ازاین رو بر مبنای مطالعات انجام شده و علیرغم تلاش در جهت کنترل این پاندمی از راه قرنطینه و فاصله گذاری اجتماعی، احتیاج به یک واکسن موثر به شکل جدی احساس می شود.
از آغاز انتشار کرونا در جهان، شرکتهای داروسازی مختلف داخلی و خارجی تحقیقات و آزمایشات درمورد ساخت واکسن کرونا را شروع کردند. حالا پس از گذشت حدود یک سال از شیوع این ویروس، برخی شرکتهای بزرگ داخلی و خارجی داروسازی جهان، نهایی شدن تولید واکسن را اعلام نموده و وارد تست های انسانی شده اند. در این میان واکسن شرکت آمریکایی فایزر (با مشارکت بیون تک آلمان)، واکسن شرکت آمریکایی مدرنا و واکسن موسسه اکسفورد کشور انگلیس (شرکت آسترا زنیکا) بیشتر از سایر واکسن ها مورد توجه رسانه ها و افکار عمومی جهان قرار گرفت. در همین راستا از مدتی پیش رسانه های فارسی زبان جریان معاند با انتشار هشتگ #واکسن_بخرید و بازتاب گسترده رسانه ای آن، موجی در اذهان عمومی کشور به منظور تحت فشار قرار دادن نظام برای خرید واکسن های آمریکایی، ایجاد نمودند. نکته جالب توجه در این خصوص اینکه افرادی که مورد آزمایش قرار گرفته و واکسن های شرکتهای مذکور به آنان تزریق شده، گرفتار مشکلاتی شده و در بعضی از آنان منجر به مرگ شده است. از سویی رصدها نشان داده است که شرکتهای سازنده اطمینان قطعی نسبت به عملکرد و واکنش مثبت واکسن نداشته و تلاش دارند تا دوزهای بیشتری از واکسن تولیدی را در سایر کشورها تست کنند. بعنوان نمونه کشور کانادا واکسن آمریکایی فایزر را برای اتباع غیرکانادایی و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بر اقشار کارگر خود آزمایش نموده اند که به شکلی استفاده از انسان در چارچوب حیوان آزمایشگاهی بوده و چنانچه عوارضی به دنبال داشته باشد، مشکلی متوجه شهروندان آن کشور نشود.
واکسن یک فرآورده ی بیولوژیک است که در مقابل یک بیماری میکروبی مشخص، ایمنی فعالِ اکتسابی بوجود می آورد و برای جلوگیری از بیماریهای عفونی استفاده می شود.
تولید واکسن کرونا مثل تولید سایر واکسنها کاری زمان بر است و همه واکسن های کنونی موجود و دردسترس، برای شرایط اورژانسی تایید شده اند و عوارض هیچ یک از این واکسن ها تا کنون آشکار نشده است. همینطور تزریق واکسن هایی که تابحال عوارض خویش را آشکار نکرده اند، می تواند جامعه را از فضایی با خطر قابل تخمین گسترش کرونا به پرتگاهی غیرقابل تخمین سوق دهد که ریسک فراوان در این کار وجود دارد. ازاین رو پیشنهاد می شود که جمعیت کشور به ترتیب لزوم و نیاز سطح بندی شود و برای هر سطح اقدام مقتضی صورت گیرد و عموم جامعه تا رسیدن به واکسن مطمئن مورد آزمون و خطا قرار نگیرد. همینطور تاکید می شود که در تهیه واکسن ها به عوامل گوناگونی همچون سوابق شرکتهای تولیدکننده توجه جدی صورت گیرد.
باید توجه داشت که قبل از تولید انبوه واکسن لازم است تا آزمایشهای در ارتباط با سنجش اثربخشی و ایمنی واکسن صورت گیرد. این آزمایشات شامل مراحل زیر است:
به طور معمول پیمودن روند فوق بین ۵ تا ۱۰ سال زمان می برد که این روند در زمان تولید تسریع شده تا کمتر از یک سال خلاصه می شود.
به عبارتی در مرحله مطالعات پیش بالینی، واکسن بر روی جمعیت هایی از حیوانات تزریق می شود تا ایمنی و اثر بخشی آن برای ادامه مطالعات مشخص شود. بعد از آنکه این مرحله با موفقیت سپری شد، واکسن وارد مرحله مطالعات انسانی می شود که متشکل از چهار فاز است. در فاز نخست واکسن به جمعیت محدودی(صد نفر) از داوطلبان سالم که تابحال به آن بیماری مبتلا نشده اند تزریق می شود. در فاز دوم واکسن به جمعیت گسترده (صدها نفر) تزریق می شود، در فاز سوم هم ایمنی و کارایی واکسن به صورت همزمان در جمعیت های گسترده تری (هزاران نفر) از ملیت های مختلف آزمایش می شود.
در حقیقت داروها و واکسن ها در مراحل یک تا سه تحت شرایط کنترل شده ای در انسان آزمایش می شوند. یک دارویا واکسن وقتی کاملا ایمن و اثربخش هست که در دنیای واقعی و در تجویز گسترده هم اثر خویش را اثبات کند. پس از سپری شدن این سه فاز، فاز چهارم انجام می گیرد. در واقع بعد از طی موفقیت آمیز مراحل یک تا سه فوق، مراجع نظارتی همچون سازمان غذا و دارو[1] و یا آژانس دارویی اروپا [2] مجوزهای لازم جهت تولید و توزیع واکسن در بازار جهانی را صادر می کنند و عملا محصول وارد فاز چهارمی شود تا در جمعیت های بزرگ و غیر کنترل شده هم ارزیابی شود تا در صورتیکه مواردی از عوارض تهدید کننده سلامتی ناشی از آن مشاهده شود، از بازار جمع می شود. لازم به ذکر است که هم اکنون واکسن های مطرح کرونا همچون واکسن فایزر و مودرنا مجوز ورود به فاز چهار را به صورتاورژانسی گرفته اند و به سبب شرایط خاص حاکم بر جهان مطالعات ابتدایی را هم سریع تر از حالت معمول گذرانده اند.
وضعیت تولید واکسن در دنیا
به صورت کلی چهار پلت فرم اصلی در ساخت واکسن کرونا به کار گرفته شده است. (ویروس کامل، ناقل ویروسی، اسید نوکلئیک و پروتئین)
1. نوع اول که پلت فرم قدیمی است، بر پایه ویروس کامل است که به دو صورت ویروسزنده ضعیف شده یا ویروس غیرفعال طراحی شده است که تعداد آنها هشت واکسن است مانند واکسن های «سینووک» و «سینوفارم» از کشور چین، «بهارات» از کشور هند و «کوو برکت» از ایران بر این پایه ساخته شده اند.
2. نوع دوم، بر پایه ناقل ویروسی (تکثیر شونده/ غیر تکثیر شونده) است که شانزده واکسن همچون واکسن «اسپوتنیک» روسیه، «آسترازنکای» انگلیس و واکسن دیگری از چین منطبق بر این پلت فرم ساخته شده اند.
3. نوع سوم که فناوری جدید و بحث برانگیزی است، بر پایه اسید نوکلوئیک (DNA/RNA) است. حدود شانزده واکسن بر اساس این پلت فرم طراحی شده اند که از مهم ترین آنها واکسن «فایزر» و «مودرنا» از آمریکا را می توان نام برد.
4. نوع چهارم واکسن های غیرفعال که بر پایه پروتئین (ساب یونیتی/ نوترکیب) است. از واکسن های معروف این پلت فرم هم می توان به نوواوکس آمریکا، «سانوفی» فرانسه و واکسن انستیتو پاستور ایران-کوبا نام برد.
جدول1: بررسی وضعیت واکسنهای دنیا

واکسن هایی که با پلت فرم وکتور ویروسی و mRNA طراحی شده اند تابحال بیشتردر تحقیقات با جامعه ی محدود به کار رفته اند و تجربه ای از آنها در استفاده گسترده وجود ندارد.
واکسن های مبتنی بر mRNAعلیرغم وجود سوابق تحقیقاتی در مطالعات درمان بیماری هایی مانند سرطان و هاری، نخستین بار است که در یک تجویز گسترده در جمعیت انسانی به کار می روند و در همین ابتدای امر، شاهد چالش های کاربردی این سیستم واکسیناسیون مانند حمل و نقل دشوار به سبب پیچیدگی سیستم چرخه ی سرد واکسن و احتیاج به حجم انبوه یخ خشک هستیم.
بر مبنای برآوردها، در نیمه اول سال 2021 همه شرکتهای تولیدکننده واکسن کرونا با پلت فرم های مختلف (درصورت دریافت تاییدیه) حدود 7.8 میلیارد دوز و در نیمه دوم این سال 12.3 میلیارد دوز واکسن کرونا در دنیا تولید خواهند کرد. این رقم برای سال 2022 و 2023 هم به ترتیب 28 و 29 میلیارد دوز خواهد بود[3]. ازاین رو تا چند ماه آینده واکسن های متنوعی در بازار و به وفور یافت خواهد شد،
وضعیت تولید واکسن در ایران
در ایران مجموعاً نُه پروژه واکسن سازی در پلت فرم های مختلف در حال پیگیری است. واکسن کرونای شفا فارمد (با همکاری ستاداجرایی فرمان امام خمینی(ره) ) در فاز یک مطالعات بالینی و واکسن انستیتو پاستور که با همکاری کشور کوبا آماده شده است در آستانه ورود به فاز سه انسانی است. همینطور واکسن رازی هم مجوز ورود به مطالعه بالینی را گرفته است و سایر واکسن ها در مرحله پیش بالینی یا مطالعات حیوانی هستند.
جدول2: شرکتهای تولیدکننده واکسن در ایران

فاز 3 انسانی
بر مبنای پیشبینی های مسئولین ستاد اجرایی فرمان امام، پیشبینی می شود ظرفیت تولید واکسن برکت سه میلیون دوز در ماه باشد. لازم به ذکر است تجهیزاتی خریداری شده است و شرکت برکت در تیرماه راه اندازی خواهد نمود و بعد از به کار گیری آن هم حداکثر ۱۵ میلیون دوز درماه توان تولید آن خواهد بود.
عدم امکان پیگیری حقوقی از شرکت ها و وجود سوابق غیرقابل اعتماد از آن ها
بر مبنای "قانون آمادگی عمومی و آمادگی اضطراری"[4] کشور آمریکا، شرکتهای دارویی و واکسن ساز این کشور در شرایط اورژانسی همچون پاندمی ها در مقابل عوارض غیر عمد بوجود آمده به وسیله محصولاتشان، تحت پیگرد قرار نمی گیرند. لازمه برخورداری از این امتیاز این است که وزارت بهداشت آمریکا، اعلامیه شمولیت موقعیت مذکور از قانون فوق را صادر کرده باشد[5]. ازاین رو با توجه به این که پاندمی کرونا شامل قانون فوق می شود، در مورد عوارض احتمالی واکسن کرونا نمی توان اقدام حقوقی انجام داد.
با این وجود و با وجود حمایت های قانونی بسیار از شرکتهای آمریکایی، موارد زیادی به چشم می خورد که به سبب عدم رعایت اصول اخلاقی تجارت در حوزه دارو، این شرکت ها در دادگاه جریمه شده اند. بررسی سوابق شرکتهای دارویی بویژه در مواقعی که تولید یک دارو شکل یک مسابقه به خود می گیرد، تجربیاتی را به ما منتقل می کند که در حوزه سلامت و استفاده از واکسن های تولیدی باید با احتیاط بیشتری تصمیم گرفت، در ادامه به چند مورد از محکومیت ها و تخلفات شرکتهای دارویی اشاره می شود.
بر مبنای اطلاعات وب سایت رسمی وزارت دادگستری آمریکا، شرکت داروسازی «فایزر» در سابقه خود بزرگترین تخلف دارویی تاریخ را ثبت کرده است[6]. اطلاعات وب سایتGood Job First7 هم درباره فایزر نشان داده است این شرکت از سال ۲۰۰۰ میلادی تابحال با بیشتر از چهار میلیارد و۷۱۲ میلیون و ۲۱۰ هزار دلار جریمه روبرو شده است. برپایه دسته بندی این وبسایت، فایزر در ۲۱ سال قبل 10 مورد تخلف در ارتباط با خدمات درمانی داشته که شامل ترویج محصولات دارویی تأیید نشده است و بابت آن سه میلیارد و ۳۷۳ میلیون و ۶۷۵ هزار دلار جریمه شده است. همینطور این شرکت ۲۳ مورد تخلف در ارتباط با پیمانکاری دولت، 10 مورد تخلف در ارتباط با ایمنی، 6 تخلف در ارتباط با رقابت، 19 تخلف در ارتباط با محیط زیست انجام داده است. شدت تخلفات فایزر در سال ۲۰۰۹ تا بدان حد زیاد بود که وزارت دادگستری آمریکا تصمیم گرفت پرونده های کیفری گوناگونی را بر ضد این شرکت و مدیران آن به جریان بیندازد و رسیدگی به این پرونده ها ممکن بود به حبس های طولانی مدت مدیران فایزر منجر شود. اما در نهایت فایزر در شهریور سال ۲۰۰۹ پذیرفت که به ازای مختومه شدن پرونده های مذکور جریمه ای 3/2 میلیارد دلاری به دولت آمریکا بپردازد.
شرکت آسترازنکا که شرکتی سوئدی-انگلیسی است هم تخلفات گوناگونی در پرونده کاری خود دارد. به صورتی که بنا بر اعلام وب سایت Good Job First از سال 2000 تابحال 21 مورد تخلف دارویی برای این شرکت ثبت شده که مجموع آنها به بیشتر از یک میلیارد و 140 میلیون دلار می رسد. اصلی ترین تخلف این شرکت تبلیغ فروش داروهای خود در اندیکاسیون تأیید نشده بوده است. همینطور این شرکت دوازده مورد تخلفات به سبب ادعای دروغ در مورد اثربخشی داروهای تولیدی خود داشته است.
همینطور یکی از جنجالی ترین رویدادهای حوزه سلامت دنیا در چند سال گذشته به ماجرای ورود خون های آلوده به ویروس ایدز از کشور فرانسه به سایر کشورها همچون ایران برمی گردد. در سالهای دهه 60 شمسی، انستیتو مریو فرانسه شاخص های انعقادی را که برای درمان بیماران هموفیلی کاربرد دارد تولید و به کشورهای دیگر صادر می کرد. به سبب شرایط خاص حاکم بر بازار این فاکتورها، شرکتهای مختلف نهایت تلاش خویش را به کار می بردند تا هرچه بیشتر و با سرعت زیادی این فاکتورها را تولیدکنند تا بیشتر از منافع این بازار بهره ببرند. همین مبحث در کنار علل دیگر باعث شد تا در فرایند تولید سهل انگاری رخ دهد و آزمایش ها کنترلی بر روی این فرآورده های خونی طبق اصول استاندارد انجام نشود و فرآورده های خونی که به ویروس ایدز آلوده بودند به کشورهای مختلف صادر شد.
مطابق آمار تنها در کشور فرانسه ۱۲۵۰ بیمار هموفیلی در اثر تزریق خون آلوده به ویروسHIV به ایدز مبتلا شدند که از میان آنها چهارصد نفر در اثر این بیماری جان باختند. قربانیان این فرآورده های خونی آلوده به ویروس ایدز در ایران حدود 250 نفر از هم وطنانمان بودند که اکثراً از بیماری هموفیلی رنج می بردند. با این وجود فرانسه هیچگاه از ایران به خاطر فروختن داروهای آلوده عذرخواهی نکرده و حاضر به پرداخت غرامت به قربانیان نشد. متهم اصلی این پرونده لوران فابیوس، وزیر امور خارجه اسبق فرانسه است که در زمان آن رسوایی نخست وزیر فرانسه بود. البته آمارهای غیررسمی بیماران هموفیلی قربانی فرآورده های خونی آلوده فرانسوی در ایران را سیصد نفر می دانند. در واقع این سهل انگاری دولت فرانسه بود که باعث شد نخستین بیمار ایدزی در ایران شناسایی و ثبت گردد. تا سال 93 حداقل 1800 ایرانی شناخته شده اند که در اثر خون های فرانسوی به هپاتیت و ایدز مبتلا شده اند.[8]
کارشکنی آمریکا در تأمین دارو و تجهیزات پزشکی و مساله واکسن کرونا
بحث های پیرامون واکسن آمریکایی در حالی مطرح می شود که در سالهای تحریم و به ویژه دوره اخیر، آمریکا شدیدترین تحریم ها را ضد ایران وضع کرده است. باآنکه به ظاهر دارو و غذا از تحریم مستثنا بودند، اما با عنایت به ممنوعیت تراکنش مالی با ایران، این دو حوزه هم از تحریم صدمه جدی دیده اند. به اذعان مسئولین وزارت بهداشت و بانک مرکزی در این سال ها آمریکا حتی اجازه صادرات ماسک به ایران را نداده است[9]. نمونه دیگر ممانعت آمریکا نسبت به واردات پانسمان های بیماران پروانه ای است که شرکت تولیدکننده به سبب عدم ارسال مجوز از جانب وزارت خزانه داری آمریکا، از تحویل این کالای مهم برای بیماران پروانه ای سر باز زد[10]. حال سؤال این است که چه چیزی تغییر کرده که در حالیکه خود آمریکا با وضعیت وخیمی از نظر مبتلا شدن و مرگ ومیر ناشی از کرونا به سر می برد، شرکت آمریکایی فایزر پیشنهاد فروش دوازده میلیون دوز از واکسن خویش را از راه سازوکار کووکس به دولت ایران می دهد[11]؟ بویژه اینکه دولت آمریکا، یعنی دولتی که از ارسال ساده ترین اقلام پزشکی به ایران ممانعت کرد، در این رابطه واکنشی نداشته است. علی ای حال فارغ از نا اطمینانی های سیاسی که نسبت به دولت آمریکا وجود دارد، تابحال هیچ سابقه ای از ایمنی و کارایی واکسن ساخت این کشور در جمعیت های بزرگ و در طولانی مدت وجود ندارد و این در حالیست که تزریق واکسن فایزر تا کنون منجر به فوت برخی از دریافت کنندگان شده است[12].
نظر مردم ایران و سایر کشورها در مورد واکسن کرونا
طبق گزارش نشریه فرانسوی لوپوئن نظرسنجی ها نشان داده است که بیشتر از نیمی از فرانسوی ها علاقه ای به تزریق واکسن کووید نوزده ندارند؛ آماری که حکایت از پایین ترین میزان پذیرش این واکسن در سرتاسر جهان دارد. فرانس ۲۴ به نقل از «آنتوان بریستیل» استاد علوم اجتماعی که نگرش ها نسبت به واکسن را در فرانسه مطالعه می کند؛ گزارش داده که به طورکلی فرانسوی ها کمتر از دیگر افراد در جهان حاضر به زدن واکسن و حتی واکسن کووید نوزده هستند. از علل مهم امتناع از واکسیناسیون در فرانسه می توان به مواردی چون بی اعتمادی شدید به نهادهای سیاسی و علمی، عدم اطلاع از عوارض جانبی و عدم اطمینان از مؤثر بودن آن اشاره کرد[13].
بر مبنای نتایج نظرسنجی مرکز تحقیقاتی پیو چهل درصد مردم آمریکا اعتمادی به واکسن کرونا ندارند و می گویند که اساسا و یا احیانا از واکسن استفاده نمی کنند. نظرسنجی مرکز پیو از دوازده هزار و ۶۴۸ شهروند بزرگ سال آمریکا در ۱۸ تا ۲۹ نوامبر (۲۸ آبان تا ۹ آذر) صورت گرفته است. مرکز تحقیقات پیو همینطور در ماه سپتامبر هم نظرسنجی منتشر نمود که نشان داد نیمی از مردم آمریکا علاقه ای به استفاده از واکسن کرونا ندارند. عدم تمایل مردم آمریکا جهت استفاده از واکسن کرونا در حالی مطرح می شود که کارشناسان معتقدند برای رسیدن به ایمنی جمعی حدود هفتاد درصد از مردم احتیاج به واکسیناسیون دارند. به دنبال عدم اعتماد مردم به تولیدات شرکتهای بزرگ داروسازی همچون فایزر، وزارت بهداشت و سلامت ایالت متحده اعلام نمود که طرحی ۲۵۰ میلیون دلاری برای اعتمادسازی نسبت به واکسیناسیون در دست تهیه دارد[14].
همینطور در آخرین نظرسنجی صورت گرفته توسط «مرکز افکارسنجی ایرانیان» با مبحث میزان اعتماد ایرانی ها به واکسن کرونا، نشان داده شد که چهل درصد شرکت کنندگان در این نظرسنجی، هیچ اعتمادی به واکسن خارجی ندارند و 72 درصد اعلام نموده بودند واکسن ایرانی را تزریق خواهند کرد. همینطور 53 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی، اظهار داشتند در صورت تایید وزارت بهداشت، واکسن خارجی را تزریق خواهند کرد. این پژوهش بر روی یک نمونه آماری با مشارکت هزار و 67 نفر انجام شده است[15].
اقدامات لازم در ارتباط با توزیع واکسن کرونا
به منظور تأمین واکسن مورد نیاز مردم کشور عزیزمان جهت مقابله با بیماری کووید نوزده 8/16 میلیون دوز واکسن از محل سازو کار بین المللی به قیمت 5/10 دلار، به ارزش 240/177 میلیون دلار خریداری شده است.
با عنایت به نبود زیرساخت های سامانه ای برای ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت واکسن در معاونت بهداشت، احتمال بروز تخلفات و مفاسد گسترده نظیر خروج واکسن از زنجیره توزیع و قاچاق معکوس به کشورهای همسایه، ورود اقلام تقلبی به زنجیره توزیع به نام واکسن، شکل گیری بازار سیاه، دریافت چندباره واکسن توسط افراد فاقد شرایط و... وجود دارد.
از طرفی، واگذاری مسئولیت واردات واکسن کرونا صرفا به یک شرکت، خطر تحریم پذیری و بلوکه شدن حساب بانکی یا کل محموله وارداتی را به دنبال دارد. در تجربه ناموفق واردات واکسن آنفولانزا در ماه های گذشته، از مجموع 59 میلیون یورو ارز دولتی تخصیص یافته به واردات واکسن آنفولانزا، 51 میلیون یورو به شرکت «کی بی سی (KBC)» اختصاص یافت اما این شرکت به سبب شرایط تحریمی موفق به واردات واکسن نشد.
با عنایت به مشکلات فوق، درصورت عدم اتخاذ تدابیر مناسب از جانب مسئولین وزارت بهداشت، امکان تبدیل شدن واردات و توزیع واکسن کرونا به یک بحران و مخاطره امنیت ملی دور از انتظار نیست.
همانگونه که مستحضرید با عنایت به اقدامات صورت گرفته در وزارت بهداشت برای تأمین واکسن کرونا، بزودی شاهد تزریق آن در جامعه بوده و از همین رو می بایست برای فرایند توزیع آن تدابیر ویژه ای اتخاذ گردد تا از بروز مشکلات و تبعات امنیتی جلو گیری گردد. همچون مهم ترین محورهای مدنظر می بایست به موارد ذیل اشاره نمود:
الف) پشتیبانی از شرکتهای تولید کننده واکسن داخلی:
1. سیاست کلی وزارت بهداشت در مورد تأمین واکسن با اتکا به توانایی داخلی تعریف شود و در عمل هم هدفگذاری تأمین واکسن با این نگاه صورت گیرد.
2. وزارت بهداشت حمایت و همکاری کامل از شرکتهای فعال در زمینه تولید واکسن را داشته باشد و همانطور که پیشخرید واکسن از شرکتهای خارجی صورت گرفته است، پیش خرید تولیدات در ارتباط با شرکتهای داخلی هم صورت گیرد. (وزارت بهداشت متعهد شده است که هر یک از شرکتهای داخلی که تا آخر اردیبهشت به فاز ۳ برسند، صد میلیارد تومان پیش خرید خواهد نمود.)
3. وزارت بهداشت با تسریع روند رسیدگی به درخواستها، عرضه مجوزها و تایید واکسنهای داخلی را تسریع کند.
4. وزارت بهداشت با نگاهی عادلانه با گروه های فعال در زمینه تولید واکسن شامل شرکتهای دولتی و خصوصی برخورد کند و این روند به صورت شفاف به اطلاع عموم برسد.
ب) رویکردهای مهم در روند واردات:
1. وارادات واکسن از کشورهای آمریکا، انگلیس و فرانسه که دشمنی آنها با مردم شریف ایران اثبات شده است منتفی شود.
2. در ارتباط با قرارداد کوواکس، مذاکرات لازم صورت گیرد تا واکسن آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی به کشور داده نشود. در غیر این صورت این معاهده لغو گردد و هزینه پرداخت شده پس گرفته شود.
3. در صورت واردات از سایر کشورها همچون چین، روسیه و هند، استانداردهای مد نظر وزارت بهداشت جمهوری اسلامی به صورت شفاف اعلام گردد.
4. در صورت واردات واکسن، پیش از واکسیناسیون عمومی، روند کارآزماییهای بالینی توسط وزارت بهداشت باردیگر در داخل کشور صورت گیرد و درصورت تایید، واکسیناسیون عمومی صورت پذیرد. (مطالعه بالینی مجدد باید برای واکسن هایی باشد که دانش فنی و مستندات خویش را در اختیار نخواهند گذاشت، که هم اکنون قصدی برای خرید از این چنین شرکت هایی ندارد و انتقال دانش فنی و مشارکت در تولید از شروط اصلی ایران برای خرید است.)
ج) اقدامات لازم در زمینه توزیع واکسن:
در ارتباط با توزیع واکسن با عنایت به تجارب قبلی خصوصا توزیع واکسن آنفولانزا، تمهید اقدامات لازم جهت پیشگیری از خروج دارو از زنجیره پخش و همینطور پیشگیری از وارد شدن واکسن تقلبی به زنجیره ضروری می باشد. بنابراین با عنایت به امکانات و بسترهای موجود بهترین روش توزیع از راه سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت کالاهای سلامت محور (سامانه تیتک) است.
نکته مهم:
به دنبال فرمایشات روز جمعه (19/10/99) رهبر معظم انقلاب درمورد ممنوعیت واردات واکسن های آمریکایی و انگلیسی و دفاع از واکسن تولید داخل، برخی رسانه های غربگرای داخلی و جریانات معاند (مانند بی بی سی فارسی، ایران اینترنشنال و... ) نسبت به فرمایشات معظم له واکنش نشان داده و خشم و عصبانیت خویش را از این مورد پنهان نکردند. در حالیکه بررسی ها نشان داده است اکثریت جامعه نسبت به واکسن تولید داخل موضع مثبت و خوشبینانه داشته اند.
جمع بندی
1. دولت باید حداکثر تلاش خویش را برای تأمین واکسن از منابع مطمئن با اولویت منابع داخلی صورت دهد. در عین حال این تلاش حداکثری باید همراه با رعایت جوانب ایمنی و اثربخشی و امنیتی باشد. سفارش ها خرید باید با حجم محدود و به صورت مرحله ای صورت گیرد تا به مرور زمان واکسن های ایمن و موثر در داخل کشور تولید و یا در سطح جهانی مطرح شود.
2. با عنایت به سابقه تخلفات گسترده شرکتهای فایزر آمریکا، آسترازنکا انگلیس و انستیتو مریو فرانسه و همینطور پنهان بودن عوارض ناشی از واکسن در دوره ای چهار تا پنج ساله استفاده از واکسن شرکتهای مزبور یا شرکتهای پیش گفته که قبلا سابقه تخلف و عدم پاسخگویی داشته اند انجام نشود. همینطور باید مراقبت شود که در قالب فرایند تأمین واکسن از سازوکار کووکس[16] هم این واکسن ها تحت عنوان های دیگر وارد نشود.
3. پیشنهاد می گردد مسیر طراحی و مطالعه برای ساخت واکسن از راه شرکتهای دانش بنیان فعال در این عرصه مورد پشتیبانی ویژه قرار گیرد. نگرانی هایی بابت توجه بیش از اندازه به شرکتهای دولتی یا خصولتی وجود دارد که باید مرتفع شود. تجربه نشان داده است که شرکتهای دانش بنیان در حوزه ی تکنولوژی هایی که سابقه قبلی در کشورمان نداشته اند بهتر و کاراتر از شرکتهای دولتی و خصولتی عمل کرده اند. از سایت های تولید و دستگاههای موجود در شرکتهای دولتی یا خصولتی هم می توان در تولید انبوه واکسن استفاده نمود.
4. برای ساخت یک واکسن، می بایست مراحلی طی شود (چهار مرحله) تا مجوز مصرف عمومی برای آن صادر گردد. هدف از این مراحل که بین یک الی چهار سال زمان می برد، اثبات «ایمنی»، «کارایی» و «اثربخشی» واکسن است. واکسن های موجود در بازار جهانی برای کرونا آزمون ایمنی و اثربخشی خویش را صرفاً در جمعیت های محدود و کنترل شده و آن هم در کوتاه مدت اثبات نموده اند و تأییدیه هایی که برای آنها صادر شده به صورتاورژانسی بوده است. همینطور با توجه به این که همه واکسن ها هنوز ایمنی خویش را در جمعیت های گسترده و در طولانی مدت اثبات نکرده اند، می بایست نسبت به استفاده عمومی از این واکسن ها با احتیاط کافی اقدام گردد. واکسن های mRNA به سبب اینکه نخستین بار است که بر روی انسان استفاده می شوند حساسیت های بیش تری را می طلبند.
در میان واکسن های ساخته شده برای جلوگیری از کرونا، واکسن «فایزر» و «مودرنا» بر پایه پلت فرم mRNA ساخته شده اند و سابقه قبلی در استفاده انسانی نداشته و نگرانی هایی بابت عوارض طولانی مدت آنها در بدن انسان مطرح است. بعلاوه واکسن «فایزر» احتیاج به نگهداری در دماهای منفی هفتاد درجه دارد که همین مبحث باعث می شود تا استفاده و حمل و نقل آن توسط خیلی از کشورها با محدودیت مواجه شود.
همینطور برآوردها تا کنون نشان داده است در نیمه اول سال 2021 همه شرکتهای تولیدکننده واکسن کرونا با پلت فرم های مختلف، حدود 19 میلیارد دوز واکسن کرونا در دنیا تولید خواهند کرد[17]. ازاین رو تا چند ماه آینده واکسن های متنوعی در بازار به وفور یافت خواهد شد.
در نهایت استراتژی موثر برای خرید یا ساخت واکسن در ایران بدین نحو پیشنهاد شد که تا عوارض ناشی از تزریق واکسن ها و مقایسه بین آنها به طور کامل مشخص نشود، تزریق عمومی هیچ نوع واکسنی در دستور کار قرار نگیرد همینطور واکسن های طراحی شده با پلت فرم mRNA به سبب بالا بودن قیمت آنها نسبت به سایر واکسنها، جدید بودن تکنولوژی و ناشناخته بودن عوارض بلندمدت آنها و نگه داری در دمای منفی بیست تا منفی هفتاد درجه و مشکلات حمل و نقل نمی توانند برای تجویز عمومی پیشنهاد شوند. علاوه برآن تخلفات گسترده شرکتهای فایزر، آسترازنکا و همینطور انستیتو مریو فرانسه در ارسال خون های آلوده و همینطور مشخص نبودن عوارض طولانی مدت ناشی از واکسن، استفاده از واکسن کشورهایی که قبلا سابقه تخلف و عدم پاسخگویی داشته اند در سطح عمومی و حتی خرد، عقلایی بنظر نمی رسد. در نهایت باید گفت واکسن های طراحی شده با پلت فرم ویروس ضعیف شده یا غیر فعال، سال هاست که به شکل گسترده در انسان استفاده شده و نگرانی های ایمنی و عوارض دو پلت فرم قبلی را ندارد و اگر کشوری غیر از سه کشور مذکور قادر به تأمین این نوع واکسن ها باشد، ایران می تواند برای بخشی از جمعیت خود که در مواجهه مستقیم با بیماری هستند (مانند کادر درمان و اقشار صدمه پذیر) در زمان کوتاه و از منابع مطمئن واکسن خریداری کند و یا اینکه ایران خود به تولید واکسن مورد اعتمادی برسد، که انتظار می رود این اتفاق نهایتاً تا بهار 1400 بیفتد.
5. شرکتهای داروسازی چندملیتی سوابق فراوانی در تخلفات دارویی دارند. بر مبنای اطلاعات وبسایت رسمی وزارت دادگستری آمریکا، شرکت داروسازی «فایزر» در سابقه خود بیشترین جریمه به سبب تخلفات دارویی را به نام خود ثبت کرده است[18]. در سیستم قضایی آمریکا برای این شرکت تابحال ۷۴ مورد محکومیت قطعی بابت «به خطر انداختن سلامت جامعه»، «پنهان کاری در اثربخشی محصولات»و «فریب کاری» ثبت شده است. فایزر از سال ۲۰۰۰ میلادی تابحال با بیشتر از چهار میلیارد و۷۱۲ میلیون دلار جریمه روبرو شده است. شرکت آسترازنکا که شرکتی انگلیسی است هم تخلفات گوناگونی در پرونده کاری خود دارد و از سال 2000 تابحال 21 مورد تخلف دارویی برای این شرکت ثبت شده که مجموع جریمه های آن از این بابت به بیشتر از یک میلیارد و 140 میلیون دلار می رسد. همینطور یکی از جنجالی ترین رویدادهای حوزه سلامت دنیا در چند سال گذشته به ماجرای ورود خون های آلوده به ویروس ایدز از کشور فرانسه به سایر کشورها همچون ایران برمی گردد. «انستیتو مریو» فرانسه شاخص های انعقادی آلوده را که برای درمان بیماران هموفیلی کاربرد دارد تولید کرده و به کشورهای دیگر صادر می کرد. مطابق آمار، قربانیان این فرآورده های خونی آلوده به ویروس ایدز در ایران حدود 250 نفر بودند که اکثراً از بیماری هموفیلی رنج می بردند. این در حالیست که فرانسه به خاطر فروش داروهای آلوده هیچگاه به ایران غرامتی پرداخت نکرد. بعلاوه امریکا با ایجاد موانع مالی در پوشش تحریم ها بارها از ورود اقلام پزشکی و دارویی ضروری به ایران جلوگیری کرده و دسترسی مردم به دارو و تجهیزات پزشکی را گرفتار مشکل کرده است. که این مطالب نشان دهنده ی عناد دشمنان نسبت به جمهوری اسلامی است و نباید به سادگی به آنان اعتماد کرد.
6. پس از تأمین واکسن، مهم ترین موضوع، توزیع واکسن ها خواهد بود. عدم شفافیت در این حوزه می تواند سبب بروز مشکلات جدی در افکار عمومی و طرح شبهاتی نظیر تبعیض، رانت، واکسن مسئولین و... شود. بنابراین ضروریست که مدیران وزارت بهداشت از الان برنامه تزریق واکسن خویش را شفاف اعلام کنند.
7. تولید واکسن هم اکنون به یکی از مهم ترین نمادهای قدرت و کارآمدی مبدل شده و جریانات گوناگون سیاسی قصد دارند با استفاده از آن، بهره برداری انتخاباتی مدنظر خویش را انجام دهند. سیاسی کاری جریانات و فعالیتهای انتخاباتی می تواند پروژه تولید واکسن داخلی که ظرفیت افزایش انسجام اجتماعی و خودباوری ملی را دارد، به گسلی سیاسی - اجتماعی تبدیل نموده و فرصتی را به تهدید تبدیل کند و از بازی با سلامت مردم جدا پرهیز شود.
8. در مبحث تولید واکسن داخلی باید توجه داشت که دستیابی ایران به تکنولوژی تولید واکسن، یکی از مهم ترین عوامل پدافند غیرعامل می باشد. بروز حملات بیوتروریستی مشابه، جهش ویروس های جدید، تحریم دارویی و... همچون مواردی است که تداوم برنامه ریزی برای توسعه برنامه های تولید واکسن در کشور را لزوم بخشیده و باید از نگاه کوتاه مدت به این مورد و یا متوقف نمودن آن به سبب عدم صرفه اقتصادی اجتناب شود.
9. نکته مهم در امر نظارت بر توزیع و عدم امکان فروش خارج از شبکه می باشد. وزارت بهداشت عمدتا برای این مهم از دو سامانه «سیب» ( معاونت بهداشت) و «تیتک» ( سازمان غذا و دارو) استفاده می نماید. نکته قابل توجه در این خصوص آن است که اطلاعات افراد ( سوابق پزشکی، کد ملی و...) در سامانه سیب بوده و اطلاعات داروها ( سوابق شرکتهای تولید کننده، مجوزها، کدهای انحصاری و...) در سامانه تیتک موجود می باشد. در مورد واکسن آنفلوآنزا طرحی پیشنهاد شد که تزریق واکسنها در خانه های بهداشت ( تحت نظر معاونت بهداشت) انجام شده و سپس کدملی افراد به همراه کد UID واکسن در اختیار سازمان غذا و دارو قرار داده شود تا در سامانه تیتک بارگذاری شود. لیکن این پروژه در عمل به نتیجه نرسید. بخصوص آنکه بعضی از نهادهای خاص نظیر نیروهای مسلح و نهادهای امنیتی هم حاضر به عرضه کدملی نبودند. در مورد تزریق واکسن کرونا هم مشکلاتی نظیر عدم عرضه کدملی وجود خواهد داشت که بایستی برای آن تدابیر ویژه اتخاذ گردد. از سویی دیگر راهکار کلی آن هم بایستی مشخص شده و یک بار به صورت آزمایشی اجرا گشته و نقایص آن برطرف گردد.

منبع: mrlemon.ir

1399/11/14

12:00:33

0.0 / 5

1057

تگهای خبر: برنامه , بیماری , پزشك , تولید

مطلب مسترلمون را می پسندید؟

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۶ بعلاوه ۵

دوستان مسترلمون

آموزشگاه خیاطی انتخابات مجلس ، کاندیدای مجلس خرید و فروش خودرو شرکت صنعتی سخت پوشش طراحی سایت فیش حج قیمت بیسیم متخصص پوست و تزریق فیلر و ژل وام

پربیننده ترین ها

پربحث ترین ها

جدیدترین ها

تگها

بیماری پزشك برنامه درمان رپورتاژ خدمات آموزش تولید

صفحه اخبار

بازگشت به صفحه اصلی